inspireren

Interview Renee Scheepers
Interview Renee Scheepers

1 jauari 2021

Renee Scheepers is een ‘belevingsarchitect’. Hè watte? Een belevingsarchitect. Sociaal ontwerper wil de Eindhovense van ontwerperscollectief NulZes zich niet noemen. "Die leveren hun bevindingen in bij anderen die ermee aan de slag gaan. Ik wil zelf ook aan de tekentafel zitten."

Bij de presentatie van twee grote projecten in Eindhoven kwam Renee Scheepers van ontwerperscollectief NulZes aan het woord als vormgever van de wensen van bijvoorbeeld omwonenden. Bij het Victoriapark achter de bebouwing aan de Mathildelaan ging ze op zoek naar de diepere wensen van de aanwonenden. En in het plan VDMA - bebouwing van het terrein van de voormalige Van der Meulen Ansems-garage aan de Vestdijk - zit ze zelfs al jaren in het projectteam dat onder meer vormgeeft aan het stadsbos in het plan. ,,Daar gaan we nu echt mee aan de slag. De eerste bomen zijn geplant en we gaan het bos met linten uitzetten, zodat je ziet hoe groot het is", aldus Scheepers.

Zij studeerde aan de Design Academy en richtte het ontwerperscollectief NulZes op het NRE-terrein mee op. ,,Als meisje van 17 uit Weert ging ik naar de academie. Eigenlijk had ik geen idee wat ik wilde of wat die studie inhield. Al snel werd duidelijk dat ik niet het type ben dat alleen mooie dingen wil ontwerpen.”

Wat het dan wel moest worden, ontdekte ze tijdens een semester over het onderzoeken voor ontwerpen. ,,We werden op de Grote Beek gedropt en daar moesten we met een frisse blik gaan rondneuzen en zien wat je kunt herontwerpen. Ik ben er eindeloos geweest om het gesprek aan te gaan, met cliënten ook. Toen zag ik dat er op de Grote Beek alle facetten aanwezig zijn voor een hechte dorpsgemeenschap, met een café, een kerkje, veel activiteiten. Maar voor de bewoners voelt dat allemaal als onderdeel van hun therapie, een plek waar ze op doorreis zijn. Daar moet je dan iets aan doen”, vertelt Scheepers.

Zo ontdekte ze haar passie: onderzoek doen, met als rode draad: veel praten met betrokkenen om erachter te komen hoe je sociale problemen kunt tackelen. ,,Je moet vooral goed kijken en de tijd nemen om echt te luisteren. Dan kun je een schat aan informatie ophalen om complexe situaties te begrijpen. Die inspiratie en ingrediënten heb je nodig om te gaan ontwerpen. En ik ben wel degelijk geïnteresseerd in vormgeving. Dat kun je niet uit het niets doen, daar heb je het onderzoek voor nodig. Want ontwerpen moet altijd een functie, een reden hebben, iets bijdragen aan de oplossing.”

‘Ook iets dóén met resultaat onderzoek’
Daarom wil ze zich ook geen social designer noemen, maar belevingsarchitect. ,,Wat ik meestal zie bij bureaus die social design doen, is dat ze onderzoek doen naar problemen en oplossingen, maar het resultaat dan inleveren bij de opdrachtgever. Daar onderscheid ik me in, omdat ik ook iets wil dóén met wat ik onderzoek. Ik zou het heel treurig vinden als ik alle inzichten mocht aandragen, maar het dan los moet laten. Want daar stopt het niet.”

,,De nieuwe ideeën die ik aandraag wil ik ook omzetten in het ontwerp, ik wil aan tekentafel zitten, zoals met landschapsarchitecten van West8 voor het Victoriapark en met ontwikkelaar Being voor VDMA. Ik wil meebepalen hoe het leven ín dat gebouw of in dat park eruit gaat zien, de beleving ervan.”

Daarbij wil ze wel haar ‘artistieke en creatieve vrijheid houden’, benadrukt ze. ,,En ik blijf een buitenstaander. Het is belangrijk dat ik onafhankelijk blijf; dat heb ik nodig om het vertrouwen te krijgen van iedereen. Ik ben niet van de gemeente of van de ontwikkelaar. Ik moet open en eerlijk mijn visie kunnen geven.

‘Laagdrempelig de dialoog aangaan met mensen om hun dromen en sentimenten te vangen’, zo omschreef de projectleider van de gemeente Eindhoven bij het Victoriapark het werk van Scheepers. Hoe gaat ze dan te werk? Voor elke opdracht wordt een onderzoeksmethode geschreven: wat is de beste manier om bijvoorbeeld omwonenden te prikkelen hun wensen kenbaar te maken. ,,Bij het Victoriapark hebben we niet gewoon gevraagd hoe dat park eruit moet zien. Dan komen mensen vaak niet verder dan de gebruikelijke antwoorden. Nee, we hebben ze gevraagd wat thuiskomen betekent. Waar ze aan denken bij het woord natuur. Wat dan opvalt is dat heel veel mensen natuur willen kunnen aanraken: gras voelen, handen in de modder of in het water willen steken. Dat komt ook terug in het ontwerp: straks kun je met een crossfietsje gewoon door de Gender rijden die in het Victoriapark boven water komt.”

Dat gaat verder dan het 'inspraakproces’ begeleiden, stelt ze. ,,Mijn werk mag geen sausje zijn dat er verplicht overheen gegoten wordt. Het moet echt een integraal onderdeel zijn van het proces. Zoals bij VDMA waar we al vanaf dag één in het team van ontwikkelaar Being zitten. Dan gaat het niet alleen over de dialoog met de omgeving, maar ook over de geschiedenis van het terrein, over hoe mensen er vroeger leefden en hoe ze dat in de toekomst gaan doen. Alleen inspraak organiseren over een bestaand plan vind ik niet logisch.”

Om mensen aan het praten te krijgen over hun beleving organiseert Scheepers ‘interventies’, zoals een spellenmiddag met jongeren en een filmploeg die interviews doet over het Victoriapark of een ‘pitsstop’ in de Kruisstraat-tunnel. ,,Je nodigt mensen uit om iets te doen, zodat ze anders naar een onderwerp kunnen kijken. Bij de Kruisstraat konden we in verband met corona niet gewoon het gesprek aangaan. Dus werden mensen afgevlagd met een zwart-wit geblokte vlag, om heel kort even stil te staan in de ‘pits’ bij drie vragen. Zo zijn we toch veel te weten gekomen.”

Bij een project met kasteeleigenaren in Gelderland koos Scheepers bijvoorbeeld voor een wandeling met de interviewkandidaten. ,,Dan ontstaat een heel andere sfeer en konden we makkelijker filosoferen over de toekomst dan aan een tafel op kantoor.” Ook het met lint afzetten van het bos op het VDMA-terrein is een manier om bewoners te betrekken.

Bron: ED

© DCI Media/Michel Theeuwen/Kees Martens/ED

blijf op de hoogte
Voor het laatste nieuws en updates
schrijf je in voor de nieuwsbrief.